Erenler İlçesi Tarihçesi
Erenler’e, D-100 Devlet Karayolu TEM Anadolu Otoyolu ve Bilecik-Eskişehir yolu kullanılarak ulaşılmaktadır. Erenler ilçesinin kuzeyinde Adapazarı ilçesi, batısında Arifiye ilçesi, güneyinde Geyve ilçesi, doğusunda Akyazı ilçesi, güneydoğusunda Karapürçek ilçeleri yer almaktadır.
XIII. Asrın sonlarına doğru Osman Gazinin fütuhatı ile başlayan Osmanlı fetih akınlarından birinin kahramanı olan kumandan Konuralp henüz adı konmamış olan Sakarya nehrinin Uzunköprü (Tavuklar köprüsü) nün bulunduğu yerden ayrılan iki kolunun arasındaki kara parçası olan havzayı fethediyor. Böylece geçen zaman içerisinde Batı Türkistan ve Azerbeycan’ dan akın edip gelen ve Anadolunun muhtelif yerlerinde yaylaklar, kışlaklar edinmiş Türk boyları ve aşiretleri için yeni sahalar açılmış oluyordu. Göçebeliğe devam eden aşiretler, bu mümbit mıntıkada, hayvancılığa elverişli yerler arasında konup geçerken, bir kısmı da göçebeliği terk ederek köyler ve kentler kuruyorlardı.
Sakarya nehri vaktile, Uzunköprü (Tavuklar köprüsü) nün bulunduğu yerden iki kola ayrılıyor, kolllardan biri bugünkü beşköprünün altından, diğeri ise bugünkü yatağından geçmekte idi. Bu iki kol daha sonra tekrar birleşerek tek kol halinde karadenize dökülmektedir. Nehrin bu iki kolu arasında meydana gelen kara parçası üzerinde ada nahiyesi adı ile bir yerleşim merkezi kurulduğuna 1646 yılına ait bir fermanda bahsedilmektedir. (Bkz)
Bugünkü Sakarya şehrinin nüvesini teşkil eden (Ada Nahiyesi) bir iktisadi ve içtimai merkezdir. Her hafta kurulan pazara civardan ve göçebe aşiretlerden halk gelir, mahsullerini satar, sosyal mübadele, insanlar arası sosyal ve kültürel alışveriş Nahiyeyi yavaş yavaş canlı bir merkez haline getirmiş, inkişafına zemin hazırlamış, bunun etrafında da aşiretler tarafından yeni yeni yerleşik köyler oluşmuştur. Ada Nahiyesinin fethi esnasında şehit düşenlerin gömüldüğü tepe ve bu tepede bir tekke bulunması ayrıca Sakarbaba adıyla bilinen türbenin de bu mevkide olmasından dolayı Erenler ismiyle anılan bir yerleşik düzen oluşmuştur. Daha sonra 1911 yıllarında köy statüsünde olan Erenler ile Hacıoğlu ayrı birer mahalleye çevrilerek Adapazarı kazasına bağlanması şurayı devletçe kabul edilmişti. Ayrıca bunun yanında yine o zamanlarda ayrı ayrı birer köy olan Tepe ve Kum beldelerinin Tepekum adıyla bir mahalleye dönüştürülmesi ve bu mahallenin de kazaya bağlanması aynı Şurayı Devlet kararıyla kabul edilmişti. (Bkz)
14 Mart 1921 yılında Yunan işgali sonrası Erenler köyü halkı yöreyi terk ederek Uzunköprü (Tavuklar köprüsü) nü geçerek Hendek istikametinde Kargalı hanbaba mevkiine sığınmışlardır. Kurtuluş savaşında Kazım Kaptan ve Halit Molla komutasındaki milis güçleri karşısında tutunamayan yunanlılar 21 Haziran 1921 yılında Erenler Köyünü terk ederken evleri yağmalamışlar ve ateşe vermişlerdir.
XIX. Asır sonlarına doğru Kocaeli İzmit vilayetinin bir kazası haline gelen bölgemiz 1954 yılında il statüsüne kavuşturularak Adapazarı’nın merkez olduğu Sakarya ili olmuştur.
Erenler’in Belediye Statüsüne Kavuşması
Sakarya iline giriş güzergahında bulunması, ilin merkezine olan yakınlığı, ulaşım, sanayi ve eğitim öğretim alanındaki gelişmeler neticesinde büyüme ve hızlı bir gelişim gösteren Erenler, Danıştay Genel Kurulunca verilen 28.02.1963 tarih ve 1963/34-41 sayılı karar üzerine 1580 sayılı Kanunun 74 69 sayılı kanunla değişik 7. maddesine tevfikan Belediye teşkili kurulması uyun görülmüş, 20.04.1963 tarihli üçlü kararname ile 14.05.1963 tarih ve 11402 sayılı resmi gazetede yayınlanarak belediye kurulmuştur. 19.04.1964 tarihinde yapılan seçimle belde Belediyesi olarak çalışmalarına başlamıştır. (Bkz)
Erenler köyü çok geniş bir alanı kapsayan ve tarım ağırlıklı arazilerin olduğu bir bölge idi. Erenler köyü bugünkü isimleriyle merkez mahalle, Hacıoğlu mahallesi, Tabakhane ve Küpçüler mahallelerinden oluşan tek muhtarlık altında idi. Beldenin belediye nüfus yapısı ikibin sayısını geçmesiyle belediye kurulması çalışmaları da hız kazanmıştır. Erenler Belediyesi hizmetine Erenler Merkez Camii yanında bulunan eski ilkokulda başlamıştır. Atıklar at arabasıyla toplanmakta, makam aracı da ilk Belediye Başkanı olan köy muhtarı Mustafa Fettahoğlu’nun kullandığı bisiklet idi. (Bkz)
Zaman içerisinde Erenler, Belediye olmasından sonra İmar haritalarının yapılması, yeni göçlerin gelmesi ile nüfus hızlı bir şekilde artmış, bunun yanında yapılaşma da hızla ilerlemiştir. O dönemlerde geniş bir hizmet yelpazesinin yanında elektrik işleri de Belediye uhdesinde yapılıyordu. 1974 yıllarında Sakarya Caddesi üzerinde yeni bir Belediye hizmet binası inşa edilmiş, daha sonra bu binaya ilaveten aynı cadde üzerinde Elektrik işlerine ait ilave bir bina daha yapılmıştır. Daha sonra elektrik işleri Belediyelerden alınarak Türkiye Elektrik Kurumuna devredilmiş, ilave binalar da değişik hizmetlerde kullanılmaya devam edilmiştir.
Sakarya Valiliğinin 08.03.1965 gün ve 5/68 sayılı yazıları ile İmar ve İskan Bakanlığınca Sakarya ili sanayi bölgesi olarak kabul ve tasdik edilmiştir. Bunun akabinde yeni İstanbul-Ankara (D-100) karayolunun Belediye mülkiyetindeki bir kısım yerlerin de kamulaştırılarak Erenler sınırları içinden geçmesi sonucunda özellikle sanayinin bölgemize kaymasıyla çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmeler neticesinde 2010 yılında Sakarbaba caddesi üzerinde yeni ve modern hizmet binasına geçilmiştir. Belediyenin kuruluşundan bugüne seçimle 7 Belediye Başkanı göreve gelmiştir.
06 Mart 2008 tarihinde kabul edilen 5747 sayılı “ Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” un 22 Mart 2008 tarih ve 26824 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmesi ile birlikte Çaybaşı Yeniköy ve Bekirapaşa Belde Belediyelerinin tüzel kişilikleri sonlandırılarak Erenler Belediyesine bağlanmak suretiyle ERENLER ilçe statüsüne kavuşturulmuştur.
Erenler İlçesine Bağlı Yerleşim Birimleri
Bekirpaşa Beldesi ve Çaybaşıyeniköy Beldesi 5747 Sayılı Yasa ile tüzel kişiliği kaldırıldı ve mahalleleri Erenler ilçesine bağlandı.
Mahalleler: Bağlar, Dilmen, Merkez, Hacıoğlu, Küpçüler, Tabakhane, Yenimahalle, Yeşiltepe, Kozluk, Köyiçi, Nakışlar, Pirahmetler, Epçeler, Büyükesence, Çaykışla, Emirler, Hasanbey, Kamışlı, Sarıcalar, Şeyhköy, Hürriyet, Merkez, Yeni, Şükriye, Yeşiltepe, Alancuma, Kadıköy, Değirmendere, Ekinli, Kayalarmemduhiye, Kayalarreşitbey, Küçükesence, Yazılı.
